Skolyoz

Skolyoz

Skolyoz Nedir?

Skolyoz, omurganın yana doğru anormal bir eğrime sahip olması durumunu ifade eder. Normalde, omurga ön arkada hafif bir kavisle yukarı doğru kavis yapar, bu durumda omurga düzgün bir şekilde dik durur. Ancak skolyozda omurga yan tarafa doğru eğrilir, bu da omurgada C veya S şeklindeki eğriliklere neden olur.

Skolyoz eğriliği, omurganın farklı bölgelerinde olabilir. En sık görülen yerler genellikle göğüs (torasik) bölgesi veya bel (lomber) bölgesidir. Skolyoz, yaşamın herhangi bir döneminde ortaya çıkabilir, ancak en sık büyüme hızının en yoğun olduğu ergenlik döneminde ortaya çıkar ve ilerler.

Skolyoz eğriliği genellikle üç boyutta değerlendirilir:

1. Yanal Eğrilik (Sarkolosis): Omurga sağa veya sola doğru eğrilir, bu da omurganın düz bir çizgide olmamasına neden olur.
2. Rotasyon (Dönme): Omurga kemikleri, yanal eğrilikle birlikte döner, bu da omurga üzerinde daha fazla yuvarlanma ve eğri oluşturur.
3. Eğilme (Bend): Omurga, yanal eğrilik ve rotasyonla birlikte öne veya arkaya doğru bükülme eğilimindedir.

Skolyoz Belirtileri:

1. Omurgada Belirgin Eğrilik veya Eğri Görünüm: Skolyoz, omurganın yana doğru eğrildiği bir durumdur. Bu nedenle, omurga düz bir çizgi yerine sağa veya sola doğru eğriliğe sahip olabilir. Bu eğrilik genellikle "C" veya "S" şeklinde olabilir ve belirgin bir şekilde fark edilebilir.
2. Omuzlar veya Kalçalar Arasında Eşitsizlik: Skolyoz, omurganın yan eğriliği nedeniyle vücutta asimetrik bir görünüme yol açabilir. Bu durumda, omuzlar veya kalçaların yükseklikleri eşit olmayabilir. Örneğin; bir omuz diğerinden daha yüksek veya bir kalça diğerinden daha çıkıntılı olabilir.
3. Sırt veya Belde Ağrı: Skolyoz, omurga eğriliğinden kaynaklanan sırt veya bel ağrısı da olabilir. Özellikle skolyoz ilerledikçe veya omurga eğriliği arttıkça bu ağrılar artabilir. Ağrı genellikle omurganın eğri olduğu bölgede hissedilir.
4. Asimetrik Baş, Kalça veya Omuz Görünümü: Skolyoz, vücutta eğriliğe neden olduğu için baş, kalça veya omuzlarda asimetrik bir görünüme sebep olabilir. Bu durum, özellikle omurgadaki eğrilik ilerledikçe daha belirgin hale gelebilir.
5. Solunum veya Sindirim Problemleri: Skolyozun ilerlemesi durumunda, omurganın iç organlara olan baskısı artabilir. Bu da solunum veya sindirim problemlerine neden olabilir. Örneğin; skolyozun şiddetli olduğu durumlarda akciğer fonksiyonları etkilenebilir veya sindirim sistemi sorunları ortaya çıkabilir.

Skolyoz Tanısı Nasıl Koyulur?

1. Hastanın Öyküsünün Alınması ve Fiziksel İnceleme: Hastanın semptomlarını, ağrılarını, aktivitelerini ve genel sağlık durumunu değerlendirmek için detaylı bir hikâye alınır. Ayrıca, ailede skolyoz öyküsü olup olmadığı da incelenir.

2. Görüntüleme Testleri: Fiziki muayene sonrasında, skolyozun varlığını onaylamak ve eğriliğin derecesini belirlemek için radyografik görüntüleme yöntemleri kullanılır. Genellikle, X-ışınları ile omurga görüntülenir ve eğriliğin derecesi ölçülür. Bu görüntüler, omurganın eğriliğinin boyutunu, şeklini ve omurlar arasındaki açıları gösterir.
3. Nörolojik Değerlendirme: Skolyozun belirli bir nedenle ilişkili olup olmadığını belirlemek için hastanın nörolojik durumu da değerlendirilir. Bu değerlendirme; hastanın refleksleri, kuvveti, duyu fonksiyonu ve kas kontrolünün incelenmesini içerir. Nörolojik testler, omurilik veya sinir sistemi ile ilgili herhangi bir sorunun olup olmadığını belirlemeye yardımcı olur.
4. İlave Görüntüleme Testleri: Bazı durumlarda, eğriliğin nedenini belirlemek için ek görüntüleme testleri gerekebilir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi testler, omurga ve çevresindeki dokuların detaylı bir değerlendirmesini sağlar.

Skolyoz Tedavisi Nasıl Yapılır?

1. Gözlem ve Takip: Hafif skolyoz vakalarında, omurganın eğriliği yeterince ciddi değilse veya hastada belirgin semptomlar yoksa, sadece düzenli olarak gözlem ve takip önerilebilir. Bu, omurgadaki eğriliklerin ilerlemesini izlemeyi ve gerekirse daha ileri tedavi adımlarını belirlemeyi içerir.
2. Fizik Tedavi ve Egzersizler: Skolyozun semptomlarını hafifletmek ve omurganın eğriliğini düzeltmeye yardımcı olmak için fizik tedavi ve egzersiz programları uygulanabilir. Bu programlar, kas güçlendirme, esneme egzersizleri ve postür düzeltme egzersizleri gibi teknikleri içerebilir.
3. Korse Tedavisi: Çocuklarda ve gençlerde omurganın eğriliğini kontrol etmek ve ilerlemesini durdurmak için korse kullanılabilir. Korse, skolyoz eğriliğini düzeltmese de omurganın ilerlemesini engelleyebilir ve cerrahiye ihtiyaç duyulmasını geciktirebilir. Korse, özellikle omurga büyüme hızı en yüksek olan ergenlik döneminde etkilidir.
4. Ağrı Yönetimi: Skolyoz, bazı hastalarda sırt ve bel ağrısına neden olabilir. Ağrıyı hafifletmek için ağrı kesiciler, anti-enflamatuar ilaçlar ve fizik tedavi gibi yöntemler kullanılabilir.
5. Cerrahi Tedavi: Skolyozun ciddi olduğu ve semptomları kontrol etmek için diğer tedavi yöntemlerinin yetersiz kaldığı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi müdahale, omurga eğriliğini düzeltmek ve stabilize etmek için yapılan bir dizi prosedürü içerebilir. Bu prosedürler arasında omurilik füzyonu ve omurga düzeltme ameliyatları bulunur.

Skolyoz Ameliyat Yöntemleri

Açık Ameliyat Yöntemleri:

1. Posterior Füzyon ve Instrumentasyon: Bu yöntemde, omurganın arkasından (posterior) bir kesiden girilerek omurga üzerindeki eğriliği düzelten metal çubuklar, vidalar ve diğer implantlar kullanılır. Omurilik ve sinirleri korumak için genellikle kordotomi veya spinal kord izlemi gibi teknikler de uygulanır.
2. Anterior Füzyon ve Instrumentasyon: Bu yöntemde, omurganın önünden (anterior) bir kesiden girilerek eğriliğin düzeltilmesi ve omuriliğin füzyonu gerçekleştirilir. Bu prosedür genellikle torasik skolyoz durumlarında tercih edilir.

Kapalı Ameliyat Yöntemleri:

1. Vertebral Body Tethering (VBT): Yeni bir kapalı ameliyat yöntemidir. VBT'de, omurganın eğriliği, omurlar arasına yerleştirilen vidalar ve halatlar kullanılarak düzeltilir. Bu yöntem, omurga büyüme hızı en yüksek olan ergenlerde tercih edilir.
2. Minimally Invasive Surgery (MIS): MIS, omurgadaki eğriliği düzeltmek için daha küçük kesiler kullanarak ve endoskopik tekniklerle gerçekleştirilen cerrahi bir yaklaşımdır. Bu yöntem, açık ameliyatlara kıyasla daha az invazivdir ve iyileşme süresini kısaltabilir.

Skolyoz Ameliyatı Sonrası Hasta Takip Süreçleri

1. Hastanede Kalış Süresi: Ameliyat sonrası hastanede kalış süresi, genellikle ameliyatın tipine, hastanın genel sağlık durumuna ve cerrahi sonrası komplikasyon riskine bağlı olarak değişir. Hastalar genellikle birkaç gün boyunca hastanede gözlem altında tutulurlar.
2. İyileşme Süreci: Ameliyat sonrası iyileşme süreci boyunca, hastanın genel sağlık durumu, yara iyileşmesi ve omurgadaki stabilite yakından takip edilir. Bu süreçte, hastanın ağrı düzeyi, hareket kabiliyeti ve günlük yaşam aktivitelerine dönüş süreci değerlendirilir.
3. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon: Skolyoz ameliyatı sonrası fizik tedavi ve rehabilitasyon programları genellikle hastanın ameliyat sonrası iyileşme sürecini desteklemek amacıyla uygulanır. Bu programlar, omurga stabilizasyonunu artırmak, kas gücünü geri kazanmak ve hareket açıklığını iyileştirmek için tasarlanmıştır.
4. Kontrol Muayeneleri: Ameliyat sonrası dönemde, hastanın düzenli olarak kontrol muayenelerine gelmesi önemlidir. Bu muayenelerde, cerrahi sonrası iyileşme süreci değerlendirilir, röntgen veya diğer görüntüleme teknikleri kullanılarak omurga deformitesi ve implantların pozisyonu incelenir.
5. Uzun Vadeli Takip: Skolyoz ameliyatı sonrası hastaların uzun vadeli takibi, omurga deformitesinin tekrarlaması veya cerrahi sonrası komplikasyonların gelişmesini önlemek için önemlidir. Bu nedenle, hastalar düzenli aralıklarla ortopedik cerrahi uzmanları tarafından kontrol edilmelidir.